Kromme Rijnpad
Provincie: Utrecht
Plaats: van Utrecht naar Wijk bij Duurstede
Aantal kilometers: 29
Tijdsduur: 6-7 uur
Voor wie houdt van wandelen langs het water is het Kromme Rijnpad een aanrader. In ca. 29 kilometer loop je van Utrecht, waar de Kromme Rijn uitmondt in de Utrechtse Singel, naar Wijk bij Duurstede, waar de rivier begint bij de Nederrijn. Uiteraard kun je de route ook de andere kant op lopen.
Kromme Rijn
In vroegere tijden was de Kromme Rijn een tot wel 100 meter brede rivier waarop veel handel verscheept werd. Het zorgde ervoor dat Utrecht een welvarende stad werd en waar de andere plaatsen aan de Kromme Rijn van mee profiteerden. Tot in het jaar 1122 bisschop Godewald vanwege veelvuldige overstromingen besloot om de Kromme Rijn bij Wijk bij Duurstede af te dammen. Het Rijnwater stroomt vanaf die tijd via de Lek naar zee.
Zo wild stromend als de Kromme Rijn destijds was, zo rustig kronkelt hij nu van Wijk bij Duurstede naar Utrecht. Scheepvaart was niet meer mogelijk, behalve met kleine ondiepe trekschuiten.
Jaagpad
De trekschuiten werden voortgetrokken door een speciaal aangelegd pad langs de rivier, het jaagpad. Het grootste deel van het Kromme Rijnpad gaat over deze jaagpaden, waarbij je dus steeds direct langs de water loopt. Na zo’n 3 kilometer staat er ook nog een rolpaal langs de route. Vroeger werd een trekschuit langs zo’n paal door een paard de rivierbocht omgetrokken.
Nieuwe Hollandse Waterlinie
De Kromme Rijn maakt deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Dit was een militaire verdedigingslinie die tussen 1815 en 1885 werd aangelegd. Door het onder water laten lopen van een groot gebied werd de vijand op afstand gehouden. 40 centimeter water zou te laag zijn om te bevaren en te hoog om doorheen te waden. Rond 1870 kreeg de Kromme Rijn een belangrijke rol in de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het verbreden van de rivier en een systeem van stuwen en sluizen zorgde ervoor dat het onder water zetten (ook wel ‘inunderen’ genoemd) van het gebied nog maar 4 tot 12 dagen duurde in plaats van een maand. Hoewel de waterlinie nooit echt is gebruikt, had het wel een afschrikwekkende werking. Langs het Kromme Rijnpad liggen nog diverse forten, die destijds de wegen en sluizen moesten bewaken.
Amelisweerd en Rhijnauwen
Vanaf treinstation Vaartsche Rijn in Utrecht loop je in enkele minuten naar het startpunt. Een stukje loop je door de stad en passeert daarbij het Kromme Rijnpark en de stadion Galgenwaard, alvorens je onder de snelweg A27 doorgaat en over de landgoederen Amelisweerd en Rhijnauwen verdergaat. Wat mij betreft meteen het mooiste stuk van het Kromme Rijnpad. Een fraai bos waar de rivier doorheen meandert. Met de buitenplaatsen en recreatiemogelijkheden is het een populair recreatiegebied, maar niet al te druk toen ik er doorheen liep. Wandelen, fietsen, kanoën, suppen of gewoon lekker een terrasje pakken, het kan hier allemaal.
Kastelen
Er zijn veel kastelen langs de Kromme Rijn te vinden, waarvan er een groot aantal particulier bewoond worden. Bijvoorbeeld Kasteel Beverweerd in Werkhoven, dat zijn naam dankt aan de bevers die er vroeger rondzwommen en – knaagden. Kasteel Rhijnestein in Cothen werd in de 14e eeuw bewoond door ridder Jan van Rhijnestein. Hij plunderde er flink op los, totdat de burggraaf van Utrecht hem een halt toeriep en het kasteel met zijn leger aanviel. Enkele andere kastelen in dit gebied zijn wel toegankelijk voor publiek. Zo kun je trouwen of vergaderen in Cammingha (Bunnik) en in Duurstede (Wijk bij Duurstede). Bij Kasteel Sterkenburg kun je zelfs een B&B boeken.
Richting de Nederrijn
Over jaagpaden, door velden, een paar korte stukjes langs de provinciale weg en natuurlijk langs de Kromme Rijn passeer je Bunnik, Odijk, Werkhoven en Cothen. Je passeert hier veel boomgaarden, die in de lente prachtig in bloei staan. In juni en juli is het kersentijd, grote kans dat je langs de weg een kraampje tegenkomt waar je kersen kunt kopen. Vanaf eind augustus worden de appels, peren en pruimen geoogst.
Het Kromme Rijnpad eindigt bij Wijk bij Duurstede, daar waar de Kromme Rijn eigenlijk begint bij de Nederrijn. Je wandelt hier de langs inundatiesluis, die in 1870 werd aangelegd als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Vroeger diende de sluis om met water uit de Nederrijn het achterliggende gebied onder water te zetten, tegenwoordig voert deze vers water aan voor Utrecht-stad en de Vecht. Aan het einde van de route wandel je onder de Molen Rijn en Lek door, de enige molen in ons land die gebouwd is op een middeleeuwse stadspoort, de Leuterpoort.
Vertrekpunt:
Ledig Erf in Utrecht, in enkele minuten te bereiken vanaf station Vaartsche Rijn