Liniepad
Provincie: Utrecht
Plaats: Abcoude
Aantal kilometers: 10
Tijdsduur: ca. 2,5 uur
Het Liniepad ligt op het zuidoostfront van de Stelling van Amsterdam. Je wandelt langs forten en batterijen en over een liniedijk van het historische verdedigingswerk. De wandeling biedt je een weidse blik over het Utrechtse landschap met water, molens en langgerekte landerijen.
Stelling van Amsterdam
In tijden van oorlog kon het land rond Amsterdam onder water gezet worden. Vanaf forten en batterijen hield men de vijand onder vuur. Tot in de 20e eeuw moest deze verdedigingslinie, de Stelling van Amsterdam, indringers op afstand van de hoofdstad te houden. Op deze plek stond je dan nog net met droge voeten…De Stelling van Amsterdam is tussen 1870 en 1915 aangelegd en is 135 kilometer lang. De Stelling bestaat uit dijken met dammen en sluizen, terreinen die onder water konden worden gezet (inundatie) en niet minder dan 46 forten en batterijen. Natuurmonumenten beheert negen forten van de Stelling waaronder de forten die je tijdens deze wandeling zult zien. De Stelling van Amsterdam is nooit als verdedigingswerk gebruikt. Zo bleef een uniek militair en waterstaatkundig monument bewaard. In 1996 is de Stelling toegevoegd aan de UNESCO Werelderfgoedlijst.
Oostzijdse molen
Je treedt hier in de voetsporen van de Amsterdamse kunstenaar Piet Mondriaan uit het begin 20ste eeuw. De Oostzijdse molen was een van zijn geliefde schilderobjecten. Tot 1950 bemaalde deze schepradmolen de 830 hectare grote Oostzijdse polder. In 1952 werd meneer Souget uit Parijs eigenaar van de achthoekige grondzeiler. Hij gaf de molen de naam ‘Delphine’. Via familie Van Bussel kwam de molen in 1965 in het bezit van de huidige eigenaar. Het lage polderpeil maakte het de molen onmogelijk voldoende water op te voeren. Een grote restauratie tussen 2006 en 2009 loste dit euvel gelukkig op.
Liniedijk
De liniedijk is rond 1890 aangelegd met een dubbelfunctie. De dijk moest fungeren als verbindingswal. Troepen, geschut en voorraden konden hier rustig tussen de batterijen aan het Gein en fort bij Nigtevecht verplaatst worden. Veilig uit zicht en schootsveld van de vijand. Daarnaast was de dijk een inundatiekering, zodat er geen water naar Amsterdam kon stromen. De wal is hier en daar versterkt met kazematten oftewel betonnen bunkers. Nu biedt de dijk een weids uitzicht over idyllisch Utrechts landschap, inclusief molens, sloten, forten en langgerekte weilanden.
Fort bij Nigtevecht
Je ziet nu het Fort bij Nigtevecht. Het fort is in 1904 gebouwd van beton in plaats van baksteen. Hierdoor was het beter bestand tegen zwaar vijandelijk vuur dan het, verder op de route gelegen, Fort bij Abcoude. Fort bij Nigtevecht is de enige plek in de omgeving met reliëf en opgaande begroeiing. Dit kan je mooi zien vanaf de dijk langs het Amsterdam-Rijnkanaal. De steenuil heeft het fort, om de rust en beschutting, als broedplek uitgekozen. Deze vogel laat zich zelden zien. Futen en kleine karekieten kun je hier wel regelmatig spotten. In de winter zie je verschillende eenden in de fortgracht: kuifeenden, smienten en soms zaagbekken. Deze watervogels met hun kenmerkende snavel rusten uit op hun weg naar het warme zuiden.
Amsterdam-Rijnkanaal
Het Amsterdam-Rijnkanaal ligt tussen Amsterdam en Tiel (van het IJ naar de Waal). Het verbindt de Amsterdamse haven met het Ruhrgebied in Duitsland en is het drukst bevaren kanaal van de wereld. Het kanaal is 72 kilometer lang. Het deel tussen Amsterdam en Utrecht stamt al uit 1892 en heette voorheen Merwedekanaal.
Boerenland
Het pad langs het Gein voert je langs Hollandse vergezichten: groen polderland met grazende koeien, dijkjes bekroond met knotwilgen en langgerekte landerijen met oude boerderijen. Een aantal boeren zette zich in voor het behoud van natuur en landschap. Daarbij horen ook alternatieve vormen van bedrijfsvoering. Mooie resultaten van dit initiatief zijn Streekwinkel en theetuin Anna Haen en de biologische vlees- en zuivelboerderij De Hartstocht. Je bent van hier van harte welkom tijdens je tocht!
Batterijen aan het Gein
Hier kan je aan beide kanten van het Gein twee verhogingen in het weiland zien liggen. Dit zijn batterijen, aangelegd tussen 1808 en 1810. Een batterij is een militaire term voor een eenheid artillerie-wapens. Denk aan kanonnen, houwitsers, mortieren en raketwapens, vaak opgesteld in een rij. Deze eenheden plaatste men bij onderbrekingen in de verdedigingslinie, als extra versterking van deze strategische plekken. Het noordelijke deel ligt in gespiegelde vorm. Ga over het spoor rechtdoor de Kerkstraat in. Dan bij de driesprong links Kerkplein. Na de brug over het Gein Hoogstraat volgen. Voor rivier de Angstel linksaf Molenweg in. Na ca. 300 meter ben je bij Fort bij Abcoude.
Abcoude
De geschiedenis van het dorp Abcoude gaat terug tot 1085. Een deel is beschermd dorpsgezicht. Dwars door het dorp stroomt de rivier de Angstel.
Fort bij Abcoude
Je staat nu bij Fort bij Abcoude. Het oudste fort van de Stelling van Amsterdam (1887). Het is grotendeels uit bakstenen opgebouwd en daardoor niet bestand tegen zwaar geschut, van bijvoorbeeld de brisantgranaat. Fort bij Abcoude is nu omringd door een gevarieerd bos met esdoorns en elzen. De grote paardenkastanjes achter de kazerne en meidoornhagen langs de gracht zijn restanten van de oorspronkelijke militaire beplanting. Ze zorgden voor camouflage, gebruikshout en stabilisatie van de grachtoevers. Vroeger waren de wallen echter grotendeels boomloos en kaal. Dit voor een zo optimaal mogelijke verdediging. Sinds ze in onbruik raakten en beheer geen prioriteit was, ontstond er een weelderige bosvegetatie. Onder het beheer van Natuurmonumenten is Fort bij Abcoude aantrekkelijk geworden voor watervogels en vleermuizen. De dwergvleermuis en watervleermuis voelen zich thuis in de donkere ruimtes en het groen. De kleurige ijsvogel laat zich hier ook wel eens zien. Aan de achterkant van het fort volgt u het wandelpad richting de spoorlijn en komt u via het Stationsplein weer bij het treinstation van Abcoude, het startpunt van deze route. Wil je meer weten over fort Abcoude? Het fort is regelmatig te bezoeken, onder andere op Open Monumentendag en in de Fortenmaand.
Startpunt:
NS Station aan de Spoorlaan in Abcoude
