Soester Duinen

Provincie: Utrecht
Plaats: Soest

De Soester Duinen kenmerken zich door omvangrijke zandverstuivingen, en bestaat daarnaast uit heideterreinen en bossen. Het natuurgebied ten zuiden van Soest vormt een deel van de noordelijke rand van de Utrechtse Heuvelrug en wordt meestal aangeduid als De Lange Duinen en de Korte Duinen.

De Utrechtse Heuvelrug is een stuwwal die is gevormd door opschuivend landijs in de voorlaatste ijstijd, het Saalien. In de op het Saalien volgende warmere periode, het Eemien, was Nederland vrijwel geheel bedekt met loofbomen. Dit interglaciaal eindige ongeveer 80.000 jaar geleden. Toen brak opnieuw een ijstijd aan, en daalde de zeespiegel sterk. Tijdens deze laatste ijstijd, het Weichselien, kwam in Nederland geen landijs voor, maar er heerste wel een uiterst extreem klimaat. De bodem was geheel bevroren, alle vegetatie verdween en de wind kreeg vrij spel. Er werden toen in de luwte van de heuvelrug, aan de noordoostzijde, dikke zandpakketten afgezet door de heersende westenwind (dekzanden).

In het Holoceen, vanaf ongeveer 8.000 jaar v.Chr. werd het klimaat geleidelijk warmer en natter. Aanvankelijk vestigden zich berken en grove dennen. Daarna volgden loofbossen. Ook de Utrechtse Heuvelrug raakte weer begroeid. Toen in de Middeleeuwen de bevolking groeide verdween het bos. De belangrijkste oorzaken waren houtkap en intensieve begrazing, vooral door schapen. In deze tijd ontstonden op de Utrechtse Heuvelrug uitgestrekte heidevelden.

Op plaatsen waar zeer intensief begraasd werd ontstonden in de Late Middeleeuwen stuifzanden. Daar groeide niks meer en kreeg de wind weer vrij spel. Net als alle andere Nederlandse stuifzanden ontstonden de Soester Duinen door (te) intensief betreden, plaggen, en/of branden van de heide. Het stuivende zand van de Soester Duinen vormde soms een probleem voor boeren in aangrenzende gebieden, bijvoorbeeld in de buurtschap De Birkt tussen Amersfoort en Soest. Om hun landerijen tegen zand te beschermen werden houtwallen aangelegd. Deze houtwallen maken nu ook deel uit van de wandelroutes in dit gebied.

Grenzend aan de Korte Duinen ligt natuurgebied Birkhoven, dat wordt beheerd door Het Utrechts Landschap. De daar gelegen bosvijver is rond 1920 aangelegd in het kader van de werkverschaffing. Van het vrijgekomen zand is een uitzichtheuvel gemaakt. In het gebied ligt een pinetum, een verzameling naaldbomen uit de hele wereld. In het bos kom je parkachtige elementen tegen zoals een rododendronvallei en lange beukenlanen.


Hieronder staan een aantal wandelroutes in dit gebied vermeld:

Route rondom de Lange Duinen, 5 km
Zie https://www.routeyou.com/nl-nl/route/view/4732405/wandelroute/soesterduinen

Route rondom de Korte Duinen, 5 km
Zie https://www.routeyou.com/nl-nl/route/view/619045/wandelroute/soest-oranje-palen-6km-natuurpad-de-korte-duinen

Lange route langs de bosvijver, Korte Duinen en over de houtwallen, 11,7 km
Zie https://www.routeyou.com/nl-nl/route/view/5592091/wandelroute/door-de-soester-duinen